Gevangenisstraf vormt de strengste sanctie binnen het Nederlandse strafrecht. De duur varieert van enkele dagen tot levenslang, afhankelijk van de ernst van het misdrijf en individuele omstandigheden, zoals beoordeeld door de rechter.
Definitie van gevangenisstraf
Gevangenisstraf betekent dat iemand zijn vrijheid verliest en wordt opgesloten in een penitentiaire inrichting. Deze straf geldt uitsluitend voor misdrijven en is de zwaarste vorm van bestraffing.
Belangrijke kenmerken
| Kenmerk | Uitleg |
|---|---|
| Soort delict | Uitsluitend misdrijven |
| Kortste duur | 1 dag |
| Langste tijdelijke straf | 30 jaar |
| Levenslang | Mogelijk bij zware delicten zoals moord |
Strafduur en bepaling
De rechter stelt de lengte van de straf vast binnen de grenzen van de wet, rekening houdend met de zaak en de dader.
Voorbeelden van strafmaxima
| Misdrijf | Maximale straf |
|---|---|
| Diefstal zonder geweld | 4 jaar |
| Ernstige mishandeling | 8 jaar |
| Doodslag | 15 jaar |
| Moord | Levenslang of 30 jaar |
Voorwaardelijke vrijlating (VI)
Bij straffen van meer dan 1 jaar kan een veroordeelde na tweederde van de straf voorwaardelijk vrijkomen, mits aan voorwaarden wordt voldaan.
Voorwaarden VI
- Automatische vrijlating na 2/3 van de straf
- Verplichte algemene voorwaarde: geen nieuwe misdrijven plegen
- Mogelijk aanvullende specifieke voorwaarden
- Proeftijd gelijk aan resterende strafduur, soms verlengd
- VI kan worden uitgesteld bij overtreding
Levenslange straf
In Nederland betekent levenslang vaak een straf voor het leven, maar sinds 2017 is er een mogelijkheid tot herbeoordeling.
Herbeoordelingsproces
- Herbeoordeling mogelijk na 25 jaar detentie
- Beoordeling op kans op recidive en resocialisatie
- Mogelijke omzetting naar tijdelijke straf
- Gebaseerd op uitspraken van het Europees Hof
Uitvoering van detentie
De straf wordt uitgevoerd in een penitentiaire inrichting (PI) in de regio, zoals onder de jurisdictie van Rechtbank Den Haag.
Soorten regimes
- Huis van Bewaring: voor mensen in voorarrest
- Gevangenis: voor veroordeelde personen
- Lichter beveiligd: met meer vrijheden
- Minimaal beveiligd: voorbereiding op vrijlating
Voorarrest en aftrek
Tijd doorgebracht in voorlopige hechtenis wordt in mindering gebracht op de uiteindelijke straf (conform artikel 27 Wetboek van Strafrecht).
Verlof en onderbreking van straf
Tijdens detentie kunnen veroordeelden onder bepaalde voorwaarden verlof of een tijdelijke onderbreking aanvragen.
Mogelijkheden
- Regulier verlof na een deel van de straf
- Speciaal verlof bij uitzonderlijke situaties
- Strafonderbreking tot maximaal 3 maanden
Veelgestelde vragen over gevangenisstraf
Wat als ik word verdacht van een misdrijf in Rijswijk?
Je hebt recht op juridische bijstand via bijvoorbeeld het Juridisch Loket Rijswijk. Je mag zwijgen en de politie moet je informeren over je rechten. Een verdenking betekent niet dat je schuldig bent.
Hoe lang mag voorarrest duren?
Zonder proces maximaal 10 dagen, daarna moet een rechter toestemming geven. Voorarrest heeft een begrensde duur.
Wat onderscheidt een misdrijf van een overtreding?
Een misdrijf is zwaarder en kan leiden tot gevangenisstraf, terwijl een overtreding vaak met een boete wordt afgedaan.
Heb ik recht op een advocaat in Rijswijk?
Ja, juridische bijstand is een recht. Als je dit niet kunt betalen, kan gratis hulp worden geregeld via het Juridisch Loket Rijswijk.
Kan ik een uitspraak aanvechten?
Ja, je hebt de mogelijkheid om in hoger beroep te gaan bij het gerechtshof.