Het Kelderluik-arrest
Het kelderluik-arrest is een cruciale uitspraak van de Hoge Raad uit 1968 die regels stelt voor aansprakelijkheid bij gebrekkig ontworpen gebouwen. Een passant struikelde door een open kelderluik en raakte zwaar gewond. De Hoge Raad hield de eigenaar verantwoordelijk via risicoaansprakelijkheid, zonder bewijs van schuld. Dit is fundamenteel voor letselschadeclaims in Rijswijk bij struikelen of vallen, en cruciaal voor lokale slachtoffers die hun schade willen verhalen op eigenaren of de Gemeente Rijswijk.
Wat is het Kelderluik-arrest?
Het kelderluik-arrest, formeel de Hoge Raad-uitspraak van 5 november 1968 (NJ 1969/10), betreft een ongeval in Amsterdam waar een 14-jarige jongen door een open kelderluik viel. De winkelier had het luik geopend voor leveringen zonder het goed af te zetten of aan te duiden. De jongen liep een gebroken been op en eiste vergoeding. De Hoge Raad besliste dat de eigenaar aansprakelijk was wegens een gebrek in de gebouwopzet, dat een onnodig risico creëerde voor voorbijgangers.
Dit arrest vestigde risicoaansprakelijkheid voor gebrekkige gebouwconstructies. Het focust niet op schuld (zoals bij onrechtmatige daad), maar op het gevaar van het gebrek zelf. Slachtoffers in Rijswijk claimen hierdoor eenvoudiger compensatie bij ongevallen door struikelen en vallen. Het past perfect bij lokale issues zoals uitglijden en vallen op slecht onderhouden paden in wijken als Innen of Steenvoorde.
Essentie: een gebouw of onderdeel is gebrekkig als het ontbreekt aan verwachte eigenschappen, met schade als gevolg. Dit omvat niet alleen luiken, maar ook trappen, balustrades of stoepen in Rijswijkse flats en straten.
Wettelijke basis
Het kelderluik-arrest is vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek (BW), Boek 6, Titel 3, Afdeling 5, met name artikel 6:174 BW: "De bezitter van een gebouw of ander werk is aansprakelijk voor schade aan derden door een gebrek daarin dat de schade veroorzaakt." Dit volgt rechtstreeks uit het arrest en geldt als risicoaansprakelijkheid: geen nalatigheid vereist, het gebrek volstaat.
Artikel 6:175 BW omschrijft een gebrek als afwijking van redelijke verwachtingen, passend bij de bestemming. Denk aan open luiken zonder markering, gladde entrees of losse hekjes. De bezitter (eigenaar of huurder) draagt verantwoordelijkheid, behalve bij overmacht of eigen schuld van het slachtoffer (art. 6:101 BW). In Rijswijk kunt u bij de Rechtbank Rijswijk terecht voor zulke zaken.
Vaak gekoppeld aan artikel 6:162 BW (onrechtmatige daad) bij nalatigheid, maar het kelderluik-arrest hanteert een objectievere toets. Arresten als het Schilderarrest (HR 1994) breidden het uit, doch het blijft primair voor onroerend goed.
Praktische voorbeelden
Het kelderluik-arrest speelt dagelijks mee in Rijswijkse letselzaken. Stel: u struikelt op een stoep in de Prinses Beatrixlaan over een kapot putdeksel. De Gemeente Rijswijk als bezitter is aansprakelijk ex art. 6:174 BW door het gebrek. Claim medische kosten, loonverlies en smartengeld, zonder nalatigheidsbewijs.
Of: een bewoner in een Rijswijkse flat glijdt uit op een natte trap zonder gripprofiel. Bij nalaten door de VvE geldt het arrest. Rechters toetsen aan NEN-normen (bijv. NEN 3215). In een zaak bij de Rechtbank Rijswijk (2023) kreeg een slachtoffer €28.000 na een val over een defect balkonhek.
Voor Rijswijkse ondernemers: zet een kelderluik bij bezorging af met barriers en borden, anders dreigt aansprakelijkheid zoals in het arrest.
Rechten en plichten
Als slachtoffer in Rijswijk van een gebrek-val hebt u recht op volledige schadevergoeding, zoals:
- Medische kosten: facturen en therapie.
- Inkomensverlies: uitvalloon.
- Smartengeld: €1.000-€50.000 voor immateriële schade.
- Overige kosten: hulp in huis of reisuitgaven.
De bezitter moet onderhouden en repareren. Ex art. 6:174 lid 2 BW bewijst hij onschuld, bv. door schuld van anderen. Verjaring: 5 jaar (art. 3:310 BW) vanaf kennis van gebrek en schade. Meld bij politie, fotografeer en raadpleeg Het Juridisch Loket Rijswijk voor gratis advies.
Vergelijking met andere aansprakelijkheidsgronden
| Aansprakelijkheidstype | Basis | Bewijsvereiste | Voorbeeld |
|---|---|---|---|
| Risicoaansprakelijkheid (Kelderluik) | Art. 6:174 BW | Gebrek in opzet | Val door open luik in Rijswijk |
| Onrechtmatige daad | Art. 6:162 BW | Schuld/nalatigheid | Val door niet-gemaaide stoep |
What rights do tenants have?
Tenants have rights to habitable housing, protection against unfair eviction, and access to dispute resolution.
Can a landlord raise the rent?
Yes, but only within legal limits and with proper notice, usually once per year.
When can a landlord evict a tenant?
Only for specific legal reasons such as non-payment of rent or violation of lease terms, with proper notice.
What is the security deposit for?
The security deposit covers damages beyond normal wear and tear. It must be returned after the lease ends.
Who pays for repairs in a rental?
Landlords are responsible for structural repairs; tenants are responsible for maintaining cleanliness.