Criminele activiteiten mogen geen financieel voordeel opleveren. Via een ontnemingsmaatregel kan de rechter illegaal verkregen winsten terugvorderen. Dit staat los van de straf en richt zich op het herstellen van rechtvaardigheid.
Wat houdt ontneming in?
Ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel (artikel 36e Sr) is een juridische maatregel waarbij de rechter een veroordeelde verplicht een bedrag te betalen dat overeenkomt met de winst uit criminele activiteiten.
Doelstelling
- Voorkomen dat misdaad loont
- Terugvorderen van criminele inkomsten
- Ontmoediging van toekomstige misdrijven
- Herstel van de rechtmatige toestand
Wanneer wordt ontneming toegepast?
Ontneming is mogelijk onder specifieke omstandigheden.
Vereisten
- Er moet een veroordeling zijn voor een strafbaar feit
- Er is aantoonbaar voordeel behaald uit dat feit of vergelijkbare feiten
- Of: voordeel uit feiten met voldoende bewijs
Hoe wordt het voordeel berekend?
Het illegaal verkregen voordeel wordt door de rechter geschat.
Berekeningsmethoden
| Methode | Toepassing |
|---|---|
| Transactieanalyse | Per crimineel feit |
| Financiële balans | Inkomsten versus uitgaven |
| Vermogensanalyse | Vermogensverandering over tijd |
Procedurele stappen
De procedure voor ontneming verloopt onafhankelijk van de strafrechtelijke zaak.
Procesverloop
- Financieel onderzoek door justitie (SFO)
- Indienen van ontnemingsvordering door het OM
- Beoordeling door de rechtbank
- Uitspraak over ontneming
- Mogelijkheid tot hoger beroep
Conservatoir Beslag
Om te voorkomen dat bezittingen verdwijnen, kan de rechter conservatoir beslag opleggen.
Mogelijke beslagobjecten
- Banktegoeden
- Vastgoed
- Auto’s en andere voertuigen
- Waardevolle eigendommen
- Digitale valuta
Uitvoering van de maatregel
Na de uitspraak moet het vastgestelde bedrag worden voldaan.
Gevolgen bij niet-betaling
- Dwangmaatregelen of gijzeling
- Executie van beslag op eigendommen
- Mogelijkheid tot betalingsregeling
Matiging van het bedrag
De rechter kan besluiten het ontnemingsbedrag te verlagen.
Redenen voor matiging
- Financiële draagkracht van de veroordeelde
- Verloop van tijd sinds de feiten
- Overige relevante factoren
Ontneming versus Verbeurdverklaring
| Kenmerk | Ontneming | Verbeurdverklaring |
|---|---|---|
| Onderwerp | Financieel bedrag | Fysieke goederen |
| Grondslag | Geschatte winst | Specifieke objecten |
| Proces | Los van strafzaak | Binnen strafzaak |
Veelgestelde vragen over ontneming in Rijswijk
Hoe bepaalt de rechter het ontnemingsbedrag?
Het bedrag wordt vastgesteld op basis van een schatting van het wederrechtelijk verkregen voordeel. Methoden zoals transactieanalyse, financiële balans of vermogensvergelijking worden gebruikt. Het OM voert een onderzoek uit en dient een vordering in, terwijl de rechter het bedrag kan aanpassen op basis van draagkracht of andere factoren.
Kan ik protest aantekenen tegen een ontnemingsbeslissing?
Ja, je kunt via je advocaat hoger beroep instellen tegen de uitspraak. Dit moet binnen de wettelijke termijn (meestal 14 dagen) gebeuren en kan gericht zijn op de hoogte van het bedrag of de rechtmatigheid van de maatregel.
Wat als ik het bedrag niet kan betalen?
Bij niet-betaling kan het OM beslag leggen op je eigendommen, zoals bankrekeningen of vastgoed. Daarnaast kunnen dwangmaatregelen of gijzeling worden toegepast. Een betalingsregeling is soms mogelijk.