Wet in formele zin
Een wet in formele zin betreft een algemeen verbindend voorschrift dat officieel wordt vastgesteld door de hoogste wetgevende instantie in Nederland: de Koning en de Staten-Generaal. Dit maakt het anders dan lagere regels, zoals besluiten van ministers of gemeenten. Voor Rijswijkers vormt het de ruggengraat van het rechtssysteem, vooral bij het controleren van lokale besluiten van de Gemeente Rijswijk in het bestuursrecht.
Definitie en betekenis voor Rijswijk
In het Nederlandse recht onderscheiden we wet in formele zin van wet in materiële zin. De formele wet komt uitsluitend van de formele wetgever en volgt een parlementair proces met inspraak van de Tweede en Eerste Kamer. Deze wetten staan bovenaan de normhiërarchie, direct na de Grondwet, en gelden voor iedereen, inclusief de Gemeente Rijswijk. Inwoners kunnen ze gebruiken om overheidsbesluiten te toetsen, bijvoorbeeld bij lokale vergunningen.
Ze binden alle partijen en vereisen een volledig wetgevingsproces voor wijzigingen. Voor burgers in Rijswijk is dit essentieel bij geschillen met de gemeente of bij beoordeling van lokale handhaving.
Wettelijke grondslag
Artikel 1:1 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb) definieert het als: "wet in formele zin: koninklijk besluit houdende algemene regels van algemene werkingssfeer, vastgesteld met algemene middel van wetgeving, alsmede besluit houdende algemene regels van algemene werkingssfeer van de beide Kamers der Staten-Generaal voorzien van koninklijke instemming."
De Grondwet ligt ten grondslag: artikel 91 regelt vaststelling door Koning en Staten-Generaal, artikel 87 de Kamers-procedure. In het bestuursrecht beperkt dit delegatie van bevoegdheden aan lagere organen zoals de Gemeente Rijswijk (zie algemeen verbindende voorschriften).
Onderzoek naar formele versus materiële wet
Het verschil zit in vorm/procedure (formele wet) versus inhoud (materiële wet). Vergelijking:
| Kenmerk | Wet in formele zin | Wet in materiële zin |
|---|---|---|
| Vaststeller | Koning en Staten-Generaal | Ministers, provincies, Gemeente Rijswijk |
| Voorbeeld | Wegenverkeerswet 1994 | Lokaal besluit Gemeente Rijswijk over parkeerregels |
| Hiërarchie | Hoogst (na Grondwet) | Ondergeschikt |
| Controle | Alleen aan Grondwet | Aan hogere normen, incl. formele wet |
In de praktijk mag een besluit van de Gemeente Rijswijk niet afwijken van een formele wet.
Voorbeelden uit Rijswijkse praktijk
Ontvangt u in Rijswijk een boete voor overschrijding op de Van Vlietlaan? De snelheidslimiet komt uit de Wegenverkeerswet 1994 (formele wet), terwijl boetebedragen uit een ministerieel besluit (materieel) komen, maar binnen wettelijke grenzen.
De Awb, zelf een formele wet, regelt bezwaar tegen weigering van een parkeervergunning door de Gemeente Rijswijk. U kunt procederen bij de Rechtbank Rijswijk.
Tijdens corona golden formele noodwetten zoals de Tijdelijke wet coronamaatregelen horeca en culturele sector, die ook lokaal in Rijswijk werden toegepast.
Rechten en verplichtingen voor Rijswijkers
Burgerrechten:
- Toegang tot parlementair proces: wetten worden publiek gemaakt.
- Toetsing door rechter: controle op lagere regels via Awb art. 8:52 bij Rechtbank Rijswijk.
- Bekendmaking in Staatsblad.
Verplichtingen:
- Naleving van wetten (Grondwet art. 11).
- Invloed via verkiezingen.
De Gemeente Rijswijk moet binnen formele wetten blijven, anders is een besluit ongeldig.
Veelgestelde vragen
Wat scheidt het van een AVV?
Een AVV kan materieel zijn, zoals een besluit van Gemeente Rijswijk. Formele wet is altijd AVV, niet omgekeerd. Zie algemeen verbindende voorschriften.
Kan de burgemeester van Rijswijk een formele wet maken?
Nee, alleen Koning en Staten-Generaal. Burgemeester maakt lagere AVV's, zoals noodverordeningen, passend bij formele wetten.
Hoe herken ik een formele wet?
Check Staatsblad of wetten.overheid.nl. Parlementaire goedkeuring? Dan ja. Gebruik normhiërarchie.
Strijdig besluit met formele wet?
Nietig of vernietigbaar. Start bezwaar/beroep bij Rechtbank Rijswijk via Awb, advies via Het Juridisch Loket Rijswijk.
Tips voor Rijswijkers
- Gebruik wetten.overheid.nl voor officiële teksten.
- Bij geschil met Gemeente Rijswijk: controleer op formele wet en zoek hulp bij Het Juridisch Loket Rijswijk.
- Volg actualiteiten via Tweede Kamer en website van Gemeente Rijswijk.