Ne bis in idem ilkesi, kimsenin aynı fiil için iki kez kovuşturulmasına veya cezalandırılmasına izin verilmemesi anlamına gelir. Bu önemli hukuki ilke, kesinleşmiş bir karardan (beraat veya mahkûmiyet gibi) sonra tekrarlanan işlemlere karşı koruma sağlar.
Ne bis in idem nedir?
Terim 'aynı şey için iki kez değil' anlamına gelir. Bu ilke, Ceza Kanunu'nun 68. maddesi ve AİHS 7. Protokolü'nün 4. maddesinde yer almaktadır ve bir kişi için daha önce kesinleşmiş bir karar alınmış bir fiil için yeniden yargılanmasını engeller.
Bu ilke ne zaman uygulanır?
Ne bis in idem ilkesi aşağıdaki şartlarda geçerlidir:
- Kesinleşmiş bir karar verilmiş (beraat, mahkûmiyet veya kovuşturmanın düşmesi).
- Aynı olgusal olay söz konusudur (aynı zaman, yer ve eylem).
- Şüpheli aynı kişidir.
'Aynı fiil' nasıl belirlenir?
Olayın özü dikkate alınır. Örneğin, bir trafik olayı önce kabahat olarak sonra suç olarak kovuşturulamaz eğer tam olarak aynı eylem ise.
İlkeye istisnalar
Ne bis in idem'in uygulanmadığı durumlar vardır:
- Orijinal prosedürde sahtecilik keşfedildiğinde davanın yeniden görülmesi.
- İlk karardan sonra yeni, kritik olguların keşfedilmesi.
- Önceki dava resmi bir kovuşturma içermiyorsa.
Cezalandırma emri ve ne bis in idem
Savcılık bir ceza emri verdiğinde, ne bis in idem ilkesi burada da geçerlidir. Fiil yeniden kovuşturulamaz, trừnless emre itiraz edilirse.
Sınır ötesi uygulama
AB içinde ne bis in idem, Schengen Anlaşması sayesinde sınır ötesi olarak da uygulanır. Örneğin Fransa'da beraat, Hollanda'da aynı fiil için yeniden kovuşturulmayı engeller.
Ne bis in idem hakkında sık sorulan sorular
Beraatten sonra yeniden kovuşturulabilir miyim?
Hayır, kesinleşmiş bir beraat durumunda ne bis in idem sizi aynı fiil için yeni bir kovuşturmaya karşı korur. Bu, mahkûmiyet veya kovuşturmanın düşmesi sonrası da geçerlidir. İstisnalar dava sahteciliği veya yeni, bilinmeyen olgular durumunda mümkündür.
Ceza emri aldıysam ne olur?
Savcılığın ceza emri kesinleşmiş bir karara eşdeğerdir. Aynı fiil için yeniden kovuşturulamazsınız, trừnless itiraz ederseniz. İtiraz olmazsa dava kapanır.
Yurtdışında beraatten sonra da geçerli mi?
Evet, AB içinde ne bis in idem sınır ötesi olarak geçerlidir. Belçika gibi başka bir AB ülkesinde beraat veya mahkûmiyet, Hollanda'da aynı fiil için kovuşturmayı önler. AB dışında yerel mevzuata bağlıdır.
'Aynı fiil' tam olarak ne anlama gelir?
Aynı fiil, aynı zamanda ve aynı yerde identik davranışları ifade eder. Benzer bir durum yeterli değildir; fiilin özü aynı olmalıdır.
Yeni delil ile dava yeniden açılabilir mi?
İlke olarak hayır, trừnless orijinal davada sahtecilik varsa veya daha önce bilinmeyen yeni, temel olgular ortaya çıkarsa. Bu, davanın yeniden görülmesine yol açabilir.
Rijswijk'te hukuki danışmanlık için Juridisch Loket Rijswijk ile iletişime geçebilirsiniz. Davalar Lahey Mahkemesi (bölge) yetkisi altındadır.